Zakaz konkurencji - jakie są najczęstsze błędy?

Zakaz konkurencji jest często spotykany w umowach o pracę, jak też umowach B2B. Nie oznacza to, że nie popełnia się w nim błędów, które mogą prowadzić do podważenia zakazu konkurencji. Dlatego przedstawię Wam informacje, które pozwolą ustrzec się przed wadliwym sformułowaniem zakazu konkurencji.

Jakie są najistotniejsze kwestie zakazu konkurencji?

Przede wszystkim należy mieć na uwadze:

zakres przedmiotowy;
zakres czasowy;
zakres terytorialny;
wynagrodzenie.

Bez precyzyjnego określenia tych elementów zakazu konkurencji nie będzie kompletny.

Przedmiotowy zakres zakazu konkurencji

Pisząc o przedmiotowym zakresie zakazu konkurencji mam na myśli konkretne określenie czynności, których nie może wykonywać osoba, której dotyczy zakaz konkurencji. Właściwie skonstruowany zakaz powinien zawierać wymienienie czego nie wolno wykonywać. Chodzi o zakres czynności, sposób ich wykonywania, możliwość pełnienia określonych funkcji, zakładania spółek, bycia pełnomocnikiem, prokurentem itp. Należy także wskazać czym dokładnie nie wolno się zajmować. I tu pojawia się ważna uwaga – przedmiotowy zakaz konkurencji powinien nawiązywać do czynności, które rzeczywiście były wykonywane, a nie do ogólnych sformułowań.

Czasowe określenie zakazu konkurencji

Zakaz konkurencji powinien być określony w czasie. Co należy przez to rozumieć? Przede wszystkim to, że w treści zakazu trzeba określić ile czasu ma on trwać. Najczęściej zakaz konkurencji obowiązuje przez dwa lata, ale występują umowy, które zakładają dłuższy okres zakazu konkurencji. Okres obowiązywania zakazu konkurencji powinien być adekwatny do tego, czemu zakaz ma służyć. Zabranianie innej osobie wykonywania czynności przez nieproporcjonalnie długi okres może naruszać jej sytuację.

Zakres terytorialny

Kolejnym aspektem, który nie może umknąć uwadze jest terytorialny zakres zakazu konkurencji. Należy wskazać, czy zakaz obowiązuje na terenie całego kraju, czy też województwa lub kilku regionów. Brak określenia tego elementu powoduje, że osoba zobowiązana do przestrzegania tego zakazu nie wie na jakim obszarze on obowiązuje. W praktyce zdarzają się umowy, które w ogóle nie precyzują tej kwestii.

Wynagrodzenie

Wspominając o wynagrodzeniu poruszamy jedną z najbardziej istotnych kwestii w zakazie konkurencji. W przypadku zakazu konkurencji występującego w umowie o pracę, przyjmuje się że jest on płatny. Czyli pracodawca płaci byłemu pracownikowi za to, aby powstrzymywał się od wykonywania pracy w konkurencyjnym podmiocie. Co stanie się w sytuacji, w której pracodawca przestanie płacić? Jeżeli pracodawca nie będzie płacić odszkodowania za powstrzymywanie się od konkurencyjnej działalności, wówczas zakaz konkurencji przestaje byłego pracownika obowiązywać.

Problematyczne jest określanie wynagrodzenia w umowach B2B. Bardzo często przy zawieraniu umowy B2B nikt nie zwraca uwagi na to, że zakaz konkurencji nie jest związany z wynagrodzeniem. Oznacza to, że po zakończeniu tej umowy jedna ze stron nie ma prawa przez okres 2 lub więcej lat wykorzystywać wiedzy i doświadczenia w określonym zakresie i nie otrzymuje za to żadnego wynagrodzenia. Dlatego zanim taka umowa zostanie podpisana należy się zastanowić czy takie rozwiązanie nam odpowiada.

Czy i w jaki sposób negocjować zakaz konkurencji?

Odpowiedź na pytanie czy negocjować zakaz konkurencji jest oczywista – tak! W toku negocjacji należy zwracać uwagę na aspekty, które są z naszego punktu widzenia najbardziej istotne, np. zakres terytorialny, wynagrodzenie.

Kiedy dochodzimy do rozmowy o wynagrodzeniu za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej, to strona narzucająca początkowo bardzo rygorystyczny zakaz może zacząć zastanawiać się nad tym, czy jest on zasadny. Umowa dotycząca zakazu konkurencji, jak każda umowa z zakresu stosunków cywilnoprawnych powinna uwzględniać interes obydwu stron, a nie tylko jednej. Z tego względu należy ją dokładnie analizować, a także negocjować. Chodzi o to, aby zakaz konkurencji zabezpieczał obie, a nie jedną strony umowy.